[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Egipt został prowincyą rzymską (za Augusta r. 30 przed Chr.).
21. Macedonia. Po śmierci Aleksandra przez dłuższy czas panowały w
Macedonii wojny wewnętrzne pomiędzy współzawodniczącymi z sobą króla-
mi. W r. 289 przed Chr. plemię galskie wkroczyło do Macedonii i przyczyniło
wielkie spustoszenie. Póz
niej przeszło ono do Azyi Mniejszej, gdzie Gallowie
nauczyli się trochę zwyczajów greckich i założyli państwo zwane Gallacyą,
czyli Gallo-Grecyą. Po tem stosunki uregulowały się w Macedonii, a potom-
kowie Antigonosa, jednego z dowódców Aleksandraa, utrzymali się przy pa-
nowaniu aż do czasu, gdy Rzymianie podbili tę monarchię. Filip, który był
królem Macedonii podczas drugiej wojny między Kartaginą a Rzymem, połą-
czył się z Kartaginą, a gdy wojna się skończyła, Rzymianie wytoczyli wojnę
Filipowi i rozbili go u Kinoscefele (197 przed Chr.). W ten sposób skończyło
się panowanie Macedonii nad Grecyą, Rzymianie bowiem ogłosili wolność
państw greckich. W r. 175 przed Chr. powstała znów wojna między Macedo-
nia a Rzymem za króla Perseusza. Perseusz został pobity w bitwie u Pydna
(168 przed Chr.); monarchia została zniesiona, a Macedonia podzielona na
9
O cywilizacyi ztąd wynikającej obacz Jebba Historyę literatury greckiej str. 143 i następne.
70
pięć rzeczy pospolitych. W dwadzieścia dwa lat póz
niej Macedonia pod pozo-
rem powstania zamieniona została na rzymską prowincyę.
22. Państwa greckie. Związek Achejski. Po śmierci Aleksandra Ateny i
niektóre inne państwa powstały przeciw Macedonii, lecz zostały ponownie
ujarzmione. Demostenes musiał opuścić Ateny, lecz będąc prześladowany
przez Macedończyków zażył truciznę, aby nie wpaść w ich ręce. W ciągu 50
lat trwały ciągłe zaburzenia. Około r. 260, Antigonus Gonatas, król Macedo-
nii, był panem całej Grecyi, prócz Sparty. Jednak w znacznej części Grecyi
przywrócona została wolność dzięki wzrostowi dwóch związków: Achejskiego i
Etolijskiego. Związek Achejski obejmował pierwotnie dziesięć państw Achej-
skich na północnem wybrzeżu Peloponezu i dotąd nie brał udziału w greckiej
historyi. Antigonas ustanowił tyranów w tych miastach, a usiłowanie ku ich
wydaleniu i ku uwolnieniu innych miast od podobnych tyranów uczyniło ligę
czynnym i niebezpiecznym nieprzyjacielem Macedonii. Około r. 240 Aratus z
Sikion, który przyłączył Sikion do związku i został jego prezesem, ocalił Ko-
rynt od Macedończyków. Do związku przyłączyły się teraz nietylko wszystkie
miasta Peloponezu, prócz Sparty, lecz także Ateny i Egina.
23. Liga Etolijska. Na północ od zatoki Korynckiej surowe plemiona Eto-
lijczyków (str. 102), które nie mieszkały w miastach, jak wiekszość Greków i
wogóle podobne były więcej do barbarzyńskich ludów, utworzyły związek,
który teraz stał się potężnym. Uzyskali oni wpływ nad Focydą, Lokrydą i Be-
ocyą, lecz mieli złą opinię z powodu wypraw rabunkowych.
24. Sparta. Sparta zachowała niepodległość w stosunku do Macedonii,
lecz utraciła swój dawny charakter. Liczba obywateli pełnoprawnych spadła
do 700, a cały kraj należał do 100 rodzin. Około r. 240 przed Chr., Agis, król
spartański, chciał skasować długi i podzielić ziemię w celu utworzenia więk-
szej liczby obywateli. Lecz bogaci oparli mu się i zabili go. Jednakże Kleome-
nes, następca jego, przeprowadził jego plany i na jakiś czas uczynił Spartę
znowu potężną. Związek Achejski i Sparta były nieprzyjazne sobie, tak, iż
przyszło do wojny. Kleomenes rozbił Aratusa, Aratus zaś poświęcił niepo-
edległy charakter związku, prosząc o pomoc króla macedońskiego; przez to
związek podpadł pod wpływ Macedonii. Sparta została obalona (221), lecz
związek nic na tem nie wygrał. Wślad zatem nastąpiła wojna pomiędzy ligą
Achejską a Etolijska i pierwsza z nich znowu udała się o pomoc do Macedo-
nii.
25. Grecya staje siÄ™ prowincyÄ… rzymskÄ…. W r. 211 przed Chr., gdy Filip
pomagał Hannibalowi, Rzymianie zawarli przeciw niemu sojusz z ligą Etolij-
ska; do tego czasu Rzymianie wciąż mieszali się do praw greckich; aż w r.
146 przed Chr., powołani przez Spartę przeciwko związkowi Achejskiemu,
zdobyli Korynt i zamienili GrecyÄ™ na prowincyÄ™ rzymskÄ….
26. Wadą Greków  brak jedności. Przez całe dzieje Grecyi widzimy jednę
i tą samą przyczynę burzącą jej potęgę, a przynoszącą nieskończone klęski;
jest nią niezdolność Greków do akcyi wspólnej. Nietylko ujawnia się to w
wojnach między państwami i w ich niezdolności do utworzenia trwałego
związku, lecz jeszcze bardziej w podziale, który istniał w każdem mieście. W
obrębie tych samych murów stronnictwa nienawidziły się bardziej, niż nie-
nawidziły nieprzyjaciół zewnętrznych. Inne ludy miały większą zdolność do
rządzenia się i posiadały tę umiejętność działania wspólnie, której tak bra-
kowało Grekom. Gdy czytamy historyę Greków, ta wielka wada zbyt jawnie
71
uwydatnia się. Lecz liczne, piękne zalety Greków nie ujawniają się w ich hi-
storyi. Ich żywość, ich zamiłowanie do wiedzy, ich zdolność do tworzenia
pięknych rzeczy, są to cechy, o których nie daje pojęcia prosta opowieść o ich
czynach. Aby je ocenić, aby oddać sprawiedliwość rzeczywistej wielkości
Greków, powinniśmy poznać literaturę i sztukę grecką.
72
ZESTAWIENIE CHRONOLOGICZNE
NAJWA%7Å‚NIEJSZYCH WYPADKÓW GRECKIEJ
I RZYMSKIEJ HISTORYI.
Grecya. przed Chr Rzym.
.
Pierwsza olimpiada 776 -
- 753 Założenie Rzymu
Dziesięcioletni archonto- 752 -
wie w Atenach
Dziewięciu archontów z 683 - Numa Pompiliusz [ Pobierz całość w formacie PDF ]