[ Pobierz całość w formacie PDF ]

nej, lecz zmiennej woli. Do drugiej, mniej licznej ni\
poprzednia, nale\
ą ludzie o silnej i wytrwałej woli.
Pierwsi charakteryzują się gwałtownością, odwagą i przedsiębiorczością. Mają oni szczególne pole do
działania wtedy, kiedy chodzi o jakiś napad, o pociągnięcie tłumu w niebezpieczne przedsięwzięcie lub
kiedy potrzeba prowadzić rekruta do bohaterskiej bitwy. Ney i Murat byli takimi przywódcami w okresie
pierwszego Cesarstwa. Taki był te\
Garibaldi, natura \
ądna przygód, o miernych zdolnościach, ale
nadzwyczaj energiczny, bo z garścią ludzi zdobywający Królestwo Neapolu, które do obrony posiadało
stałe wojsko.
Energia tych przywódców jest wielka, lecz niestała, i znika wraz z bodz
cem, który ją wywołał. Ludzie ci,
wracając do zwykłego \
ycia, jak np. wy\
ej wspomniani, dają często dowody wielkiej słabości, chocia\
był
czas, \
e siłą swą porywali tłumy. Okazują się niezdolni do wybrnięcia z nieco zawikłanej sytuacji \
y-
ciowej, mimo \
e potrafili dawać sobie radę w sprawach o wiele bardziej powikłanych. Przywódcy ci
umieją spełnić swą rolę wtedy, kiedy im samym ktoś przewodzi i dodaje sił, kiedy ponad nimi jest inny
człowiek lub idea, co zmusza ich do kroczenia po dokładnie wytkniętej drodze.
42
Przywódcy nale\
ący do drugiej grupy to ludzie o woli wytrwałej, którzy mimo skromniejszych form
wywierają na duszę tłumu wpływ o wiele trwalszy. Są to np. zało\
yciele religii i twórcy ponadczasowych
dzieł: św. Paweł, Mahomet, Krzysztof Kolumb, Lesseps. Do tych ludzi, niezale\
nie od stopnia ich rozwoju
umysłowego, nale\
y nieraz cały świat. Wytrwała wola, nie znająca przeszkód i zwątpień, jest ich charakte-
rystyczną właściwością. Nie zawsze potrafimy uświadomić sobie w nale\
ytym stopniu to, czego mo\
e do-
konać wytrwała i potę\
na wola; nic się jej nie oprze  przyroda, bogowie, ludzie. Przykład, co zdziałać
mo\
e wytrwała i silna wola, dał nam ów znakomity in\
ynier, który rozdzielił dwa lądy i zrealizował plany
będące przedmiotem troski najpotę\
niejszych władców w ciągu trzech tysięcy lat. Wprawdzie zawiodło go
drugie podobne przedsięwzięcie, ale to starość zniszczyła jego siły i wolę.
Aby przekonać się o potędze woli, wystarczy zaznajomić się bardziej szczegółowo z przeszkodami, jakie
napotykała myśl budowy Kanału Sueskiego. Naoczny świadek, dr Cazalis, w kilku wzruszających zdaniach
oddał dzieje tego wiekopomnego dzieła, zgodnie z opowieścią wielkiego jego twórcy, Lessepsa.
 Opowiadał on dokładnie dzieje kanału. Mówił o wszystkim, co musiał przezwycię\
yć, o niemo\
liwościach, które pokonał, o
przeciwieństwach i intrygach, które przeciw niemu knuto, o bólu swym i o niepowodzeniach. Mimo to nie stracił ani odwagi,
ani chęci zrealizowania wielkiego planu. Musiał ciągle prowadzić walkę z Anglią, która nie dała mu ani chwili spokoju.
Prze\
ywał ciągłe wahania Egiptu i Francji, opór, jaki mu stawił konsul francuski, przeszkody, które mu podkładano na
ka\
dym kroku, np. buntując mu robotników przez niedostarczanie im słodkiej wody do picia. Mówił o tym, \
e ministerstwo
marynarki i in\
ynierowie, przecie\
ludzie światli i pełni doświadczenia, wyszydzali jego projekty i na naukowej podstawie
pewni jego niepowodzenia, obliczali dzień i godzinę jego zguby, niczym astronomowie zaćmienie Słońca".
Dzieło traktujące o \
yciu wielkich przywódców ludzkości niewiele by zawierało nazwisk, ale nazwiska te
przewodziłyby najwa\
niejszym wydarzeniom w dziejach cywilizacji i historii.
§ 2. Metody dziaÅ‚ania przywódców: twierdzenie, powtarzanie, zaraz
liwość. Chcąc owładnąć tłumem i
pchnąć go do spełnienia jakiegoś czynu, np. by spalił pałac, ginął na barykadach lub w obronie zagro\
onej
barykady, musimy go mo\
liwie szybko zasugerować. Po\
Ä…dany skutek odnosi te\
przykład. Potrzeba
jednak, aby tłum był ju\
nieco podniecony przez pewne okoliczności i \
eby jednostka, która chce
opanować duszę tłumu, miała pewną-właściwość, którą omówię poni\
ej, nazywajÄ…c jÄ… presti\
em.
W celu przygotowania podatnego gruntu w duszach mas pod pewne idee i poglądy, np. pod współczesne
teorie społeczne, przywódcy stosują ró\
ne metody postępowania. Odwołują się wtedy do trzech następują-
cych metod: twierdzenia, powtarzania i zaraz
liwości. Wpływ tych czynników na duszę tłumu jest dość po-
wolny, ale raz osiągnięty skutek jest trwały.
Najlepszą metodą wszczepiania jakiejś idei w duszę tłumu jest twierdzenie, wolne od wszelkiego rozumo-
wania, pozbawione wszelkich dowodów i nie liczące się nawet ze znaną tłumowi rzeczywistością. Im myśl
zawarta w twierdzeniu jest bardziej zwięzła, im bardziej pozbawiona nawet pozorów uzasadnienia i do-
wodu, tym większy zdobędzie autorytet, tym silniej oddziała na uczucia tłumu. Tą drogą postępowały
wszelkie religie i kodeksy. Wartość twierdzenia zna dobrze ka\
dy mÄ…\
stanu powołany do obrony pewnych
spraw i ka\
dy przemysłowiec reklamujący swe towary.
Twierdzenie dopiero wtedy wywrze po\
ądany wpływ, kiedy będzie ustawicznie powtarzane w tej samej
formie. Napoleon mówił, \
e jest tylko jedna dobra figura retoryczna: powtarzanie.
Dzięki powtarzaniu wypowiadane poglądy przenikają do duszy tłumu, a w końcu, czy są rozumiane, czy
nie, zostajÄ… uznane za prawdÄ™ nie podlegajÄ…cÄ… dyskusji. Je\
eli dostrzegamy, jaki wpływ ma powtarzanie na
ludzi wykształconych, to jasno zdamy sobie sprawę z tego wpływu na tłum. Dzieje się tak dlatego, \
e
metodą ciągłego powtarzania dany pogląd wrasta głęboko w te sfery nieświadomości, w których powstają
motywy naszego postępowania. Po 'pewnym czasie zaczynamy wierzyć w ustawienie słyszane zdanie, bez
względu na to, czy wypowiedział je człowiek światły czy głupi. W tym te\
le\
y z
ródło wielkiej potęgi
ogłoszeń w dziennikach. Kiedy ciągle czytamy, \
e np.
czekolada X jest najlepszej jakości, to bez spróbowania jej w końcu uwierzymy, \
e tak jest w
rzeczywistości, *1 zdawać się nam będzie, i\
pogląd ten podziela wielu "ludzi. Kiedy ciągle będziemy
czytać, \
e mączka Y wyleczyła wielu znanych ludzi z uporczywych chorób, to gdy i nas spotka
podobna choroba, bez namysłu za\
Ä…damy tego preparatu. CzytajÄ…c ciÄ…gle w jakimÅ› dzienniku,
choćby to było najbezczelniejsze oszczerstwo, \
e A jest skończonym łajdakiem, a B bardzo
"porządnym człowiekiem, w końcu uwierzymy w prawdziwość tych twierdzeń, naturalnie pod
warunkiem, "\
e nie czytamy innego dziennika, piszącego coś wręcz przeciwnego. Tylko twierdzenie i
ciągłe powtarzanie t są dość silne, aby mogły wzajem się zwalczać. l Skoro pewne twierdzenie
powtórzono odpowiednią | ilość razy, zwłaszcza gdy to powtarzanie zyskuje zgodę f większości
zainteresowanych, wówczas powstaje tak | zwana opinia publiczna, pojawia się potę\
ny mechanizm [ Pobierz całość w formacie PDF ]