[ Pobierz całość w formacie PDF ]

O te śmiechy, co tylko puste serca łechcą.
Innego, prócz wzruszenia, czucia dobrzy nie chcą.
A jez
li pospolita rzecz będzie porządna,
W ułożeniu swym kształtna, w zdaniach swych rozsądna,
Może się powszechności widoku nie lękać.
Nie będzie się pospólstwo na niej z śmiechu pękać,
Lecz zdrową da naukę i młodym, i starym,
Co pierwszym ma być zawsze poety zamiarem.
Tak z pożytkiem ten całą Warszawę zabawił,
Co na scenę Panicza gospodarza stawił.
Nade wszystko niech widzę dobry koniec w dziele:
Niechaj się poróżnieni zgodzą przyjaciele,
Niechaj zagniewanego ojca syn przeprosi,
Niechaj przewrotność hańbę, złość karę odnosi,
26
Terencyjusz. Sławny jest wyraz jego: Homo sum  humani nihil a me alienum puto.
NASK IFP UG
Ze zbiorów  Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej Instytutu Filologii Polskiej UG
59
Niech zawsze należytą ma cześć wiek sędziwy,
Niechaj góry nie bierze człowiek niecnotliwy;
Niech złość, chytrość, bezczelność, na co serce boli,
Nie grają same brzydkiej, jak w Dziedzicu, roli.
Wtenczas za pożyteczne twe dzieło uznaję,
Gdy szanujesz przystojność, gdy czcisz obyczaje.
NASK IFP UG
Ze zbiorów  Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej Instytutu Filologii Polskiej UG
PIEZ
C
CZWARTA
Kto nie jest architektem, może być mularzem,
Może być cyrulikiem, kto nie jest lekarzem,
Kto nie potrafi niebios, może ziemię mierzyć,
Kto nie jest teologiem, może prosto wierzyć,
Kto nie ma ust wyprawnych, przynajmniej zza kraty
Może głośno zawołać na prejudykaty,
Kto nie jest jenerałem, może flintę dz
wigać,
Może, nie rządząc wojskiem, nieprzyjaciół ścigać,
Kto nie może wymowie kaznodziejskiej sprostać,
Może przynajmniej dobrym katechistą zostać;
W każdym innym rodzaju, kto pierwszych nie dopnie,
Może, nie bez honoru, drugie trzymać stopnie.
Lecz w sztuce niebeśpiecznej odlewania wierszy
Musi ten być ostatni, kto nie będzie pierwszy;
%7ładen szczebel pośrzedni dwóch końców nie grodzi.
Nigdy się rymotwórcą miernym być nie godzi,
Nie ścierpią tego ludzie, nie darują bogi.
Jez
li pisarz jest zimny, w wyrazy ubogi,
A jeszcze skąpszy w myśli  bardzo ciężko błądzi,
Gdy się za prawe dziecię Apollina sądzi.
Bękart jest, próżno wierszy pisaniem się trudzi,
Nigdy on nie pozyska szacunku u ludzi.
Jako jedna zła strona w muzyce nas razi,
Jeden zły pociąg pędzla cały obraz kazi,
Kwaśne wino przy stole wybornym  niesmaczne,
Najpiękniejszy strój szpecą przypinki dziwaczne,
I na wybór zrobione gdzie nie będzie wszytko,
Całe dzieło błąd jeden może zepsuć brzydko 
Tak też wiersz, utworzony na zagrzanie duszy,
Jez
li mocnym wyrazem serca nie poruszy,
Jez
li się w krasy jego szpetna plama wkradnie,
Gdy nieba nie dosięgnie  na ziemię upadnie.
Szczęśliwy dar natury jest głównym przymiotem.
Ze zbiorów  Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej Instytutu Filologii Polskiej UG
61
Daremnie w pracy hojnym oblewasz się potem,
Jeżeli cię natura sama nie sposobi:
Idąc naprzeciwko niej, człowiek nic nie zrobi.
Ta jest Muza poety, od niej ma natchnienie,
Ona mu rodzi myśli, ona kształci pienie.
Nic sztuka bez natury, praca nadaremna.
Jednakowoż je łączy potrzeba wzajemna:
Bez natury, choć sztukę znasz, musisz się gwałtem,
Ale przy sposobności, kiedy jeszcze kształtem
Pięknym umiesz rozłożyć naturalne wdzięki,
Dzieło twe zda się dziełem niebieskiej być ręki.
Tak z daru przyrodzenia żyznorodne pole
Z dobrym ziarnem wydaje chwasty i kąkole,
Gdy biegłego rolnika nie sprawi go praca,
A uprawne  wybornym ziarnem się wypłaca.
Tak i dowcip bez sztuki, choć wiele dokaże,
Jednak często piękności swe plamami zmaże,
Lecz gdy się z sztuką ścisłym połączy ogniwem 
Więcej rodzi i płodem zakwita szczęśliwym.
Acz się nie trzymaj sztuki jak pijany płota.
Nie każda jedne cierpi prawidła robota.
Sztuka, wzięta z przykładów, ścieśnia ludzkie dzieła.
Czyliż wszystko w okresie swym sztuka zamknęła?
Górny genijusz, lotne rozpuściwszy skrzydła,
Za nieprzestępne sztuki wyleci prawidła,
Pójdzie, gdzie zapęd myśli niesie go wysokiej,
Nowe stworzy rodzaje, nowe da widoki.
Czyż jeden rodzaj broni przystępu drugiemu?
Czyż wszyscy podlegamy prawidłu jednemu? [ Pobierz całość w formacie PDF ]