[ Pobierz całość w formacie PDF ]

odpowiednim kierunku, czy nauczenie tych upośledzonych i niezbyt szczęśliwych ludzi, jak nieść
wyznaczony im przez Karmę ciężar życiowy mężnie i cierpliwie, czy wzmocnienie ich woli, obudzenie
życzliwości dla bliz
nich, poczucia współzależności i braterstwa wszystkich ludzi, a tym samym rozwój
charakteru i ukształtowanie go do walki w codziennym, praktycznym życiu? Nic podobnego; nie
dopatrzysz się tego wszystkiego w waszym systemie, a przecież są to niezaprzeczalne cele
prawdziwego wychowania. Nikt tego nie neguje. Wszyscy wasi pedagogowie uznają to i rozprawiają o
tym głośno i dobitnie. A jaki z tego praktyczny skutek? Każdy chłopak, a nawet każdy nauczyciel z
młodszego pokolenia, zapytany, odpowie:  Celem współczesnego wykształcenia jest zdać egzamin".
System nie rozwijający w młodzieży zdrowego współzawodnictwa, a tylko wzajemną zazdrość, zawiść,
niechęć, niemal nienawiść, przygotowuje ją tym sposobem do życia bezwzględnie egoistycznego,
walki o stopnie i stanowiska, zaprawia do szalonego współzawodnictwa zamiast życzliwości dla innych
ludzi.
Pytanie: Muszę przyznać, że w tej kwestii macie rację.
Odpowiedz
: A czymże są te egzaminy, postrach współczesnej młodzieży? Jest to po prostu
metoda klasyfikacji, według której sporządza się zestawienia rezultatów waszego szkolnego
nauczania. Innymi słowy, jest to praktyczne zastosowanie współczesnej metody naukowej do
inteligencji człowieka. A  nauka" współczesna uczy, iż intelekt jest wytworem mechanicznych dzia-
łań materii mózgu. Jest więc zupełnie logiczne, że obecne wykształcenie jest niemal całkowicie
mechaniczne  jest jakby rodzajem automatycznej maszyny do produkowania intelektów na tony.
Wystarczy nieco się przyjrzeć metodzie egzaminów, by się przekonać, że kształcenie, które do nich
prowadzi, jest to po prostu wyćwiczenie fizycznej pamięci; więc wcześniej czy póz
niej zapewne
wszystkie wasze szkoły spadną do tego poziomu. A jeśli chodzi o istotne wyrabianie umiejętności
rozumowania i zdolności myślenia, na to wcale nie ma miejsca, gdy się wszystko ocenia według
rezultatów osiągniętych we współzawodnictwie na egzaminach. Powtórzę: nauka szkolna ma ogromne
znaczenie dla kształtowania charakteru, zwłaszcza jego strony moralnej. Tymczasem wasz
współczesny system opiera się od początku do końca na tzw. naukowych rewelacjach:  walka o byt",
 utrzymanie się przy życiu najsilniejszego, czy też najzdolniejszego" itp. l od najwcześniejszych lat
każdy człowiek ma wpajane te zasady przez naoczne przykłady i własne doświadczenie, jak też i
samą naukę w szkole, aż wchodzi to w krew i nie można już potem wykorzenić pojęcia, iż  ja", owo
niższe, osobowe, zwierzęce  ja" jest najważniejszym ośrodkiem i celem życia, l w tym kryje się główna
przyczyna póz
niejszej nędzy i przestępstw, braku serca i okrutnego egoizmu, który widzicie wokół, jak
i ja widzę. A egoizm, jak powtarzałam już wielokrotnie, jest największym przekleństwem ludzkości,
ojcem wszystkich złych czynów i zbrodni, a właśnie wasze szkoły hodują i wzmacniają ten piękny
chwast.
Pytanie: Wszystko to, ogólnie biorąc, jest słuszne, ale chciałbym mieć parę przykładów oraz
usłyszeć od was, co można na to poradzić.
Odpowiedz
: Dobrze, spróbuję was zadowolić. Mamy trzy rodzaje instytucji wychowawczych: szkoły
samorzą-
dowe (magistrackie czy gminne), szkoły średnie i szkoły publiczne. Przedstawiają one sobą
szeroką skalę odmian, od prymitywnych handlówek do idealistycznych, klasycznych czy też
humanistycznych szkół, o różnych kombinacjach i zastosowaniach. Szkoły handlowe praktycznie
służą współczesnym celom i dążeniom; natomiast znalez
ć można wpływ dawnych szacownych szkół
klasycznych nawet w zakładach dla nauczycieli szkół samorządowych. Tu widzimy, jak materializm
naukowy i gospodarczy wypiera dawny klasycyzm i zajmuje jego miejsce. Przyczyna owego stanu
rzeczy jest jasna: celem wychowania jest dziś zdobywanie pieniędzy, tego ideału i celu XIX wieku. A
energie mózgowe wyznawców takiego systemu wychowawczego skupiają się na tym jednym punkcie,
więc stwarza się, pod pewnym względem, zorganizowaną armię wykształconej i inteligentnej
mniejszości, wyćwiczonej i przysposobionej do ataku na ciemną, nieinteligentną większość, [ Pobierz całość w formacie PDF ]